Kilka miesięcy temu Ministerstwo Środowiska i Klimatu ogłosiło, że w Polsce wprowadzony zostanie system kaucyjny. Projekt właśnie się pojawił, i to z półrocznym opóźnieniem. Jakie zasady będą nas obowiązywać już za 2 lata?

Co obejmie system kaucyjny w Polsce

Ministerstwo obiecywało, że systemem będą objęte plastikowe butelki PET po napojach, puszki i szklane butelki jednorazowe, teraz wyjęte z systemu zwrotnego. Czy Ministerstwo dotrzymało słowa? Niestety nie wszystkie zapowiadane opakowania będą objęte kaucją.

W Polsce zbierane będą nie 3, a 2 rodzaje opakowań:

• plastikowe butelki po napojach do 3 litrów
• aluminiowe puszki o pojemności do 1 litra

Szklane butelki zostały wyłączone z systemu.

Dodano też górny poziom możliwej kaucji równy 2 zł. Nie wiadomo również, dlaczego puszki stalowe nie będą zbierane z aluminiowymi – dla konsumenta nie zawsze jest łatwym do odróżnienia, jaki dokładnie ma w ręku surowiec.

Kto będzie miał obowiązek zbierania opakowań za kaucją

Początkowo miały to być sklepy o powierzchni powyżej 100 m2. Teraz następuje zmiana: będą to sklepy od 200 m2. Mniejsze sklepy mogą, ale nie muszą wprowadzać zbiórki.

Oznacza to, że w Polsce będą gminy, w których żaden sklep nie będzie miał obowiązku przyjęcia opakowań za kaucją, bo takiego nie będzie. Jednak można założyć też pozytywny scenariusz: mniejsze sklepy będą dobrowolnie przystępowały do systemu kaucyjnego, chcąc przyciągnąć do siebie klientów. Z doświadczeń innych krajów z systemem kaucyjnym wynika, że konsumenci kupują częściej tam, gdzie oddają opakowania.

Dlaczego nie szkło?

Dlaczego Ministerstwo Klimatu i Środowiska wyłączyło z systemu zbiórki kaucyjnej szkło? Tłumaczenie jest następujące:

„Sklepy nie mają możliwości składowania jednorazowych opakowań szklanych, ponadto ich zbiórka jest już w Polsce na wysokim poziomie (rzędu 70 proc.)”

Realia są jednak takie, że jak na surowiec, który może być przetwarzany w nieskończoność bez utraty jego jakości powinniśmy dążyć do 90% zbiórki i więcej. Wyłączanie tak cennego surowca z kaucji to strata dla gospodarki i środowiska.

Małpki nadal w lasach

Kaucja miała objąć szklane opakowania bezzwrotne, takie jak butelki po piwie czy tzw. małpki, które dziś zaśmiecają polskie miasta i lasy. Odzyskane pieniądze za butelki motywują do zabierania śmieci ze sobą. Byłaby to nadzieja dla zwiększenia poziomu czystości w Polsce. Niestety, takim projektem zostaje ona pogrzebana.

Recykling = oszczędność energii

W najnowszym raporcie Zero Waste Europe “How circular is glass” widać, że w systemie francuskim (bez kaucji), który podobnie do polskiego osiąga 71% zbiórki szkła, zawartość starych butelek w nowych szacuje się na 42%. Tymczasem w Niemczech, gdzie działa system kaucyjny dla opakowań po napojach, zawartość recyklatu w nowych butelkach szklanych wynosi 65%, czyli aż o 23 punkty procentowe więcej niż we Francji

Ponadto, 20% zebranego szkła oznacza 6% oszczędności energii w zakładach wytwarzających opakowania szklane.

A Ty co myślisz o tych zmianach?