Elektroodpady to stare, niepotrzebne, zepsute urządzenia działające na prąd lub baterie. To zarówno duże sprzęty AGD np. piekarnik, mikrofalówka, jak i drobne przedmioty np. małe grające zabawki, grające kartki okolicznościowe czy pendrivy. Wszelkie kable i ładowarki także zaliczamy do elektroodpadów.

Co ważne, są to odpady, których nie wolno wyrzucać do domowego śmietnika.

Czy wiesz, że niezgodne z prawem pozbycie się elektroodpadów i baterii grozi nam kara nawet do 5 000 zł ? To całkiem spory uszczerbek dla domowego budżetu, dlatego zachęcam Cię do zgłębienia tego tematu.

Jak rozpoznać elektroodpady?

Elektroodpady są oznaczone symbolem przekreślonego kontenera. Jak wskazuje grafika, nie powinny trafić do żadnej z 5 frakcji, które segregujemy na co dzień. Mimo, że często mają obudowy plastikowe lub metalowe, nie powinny trafić do żółtego kosza. 17 % osób badanych twierdzi, że elektroodpadów nie produkuje wcale. To ciekawe, biorąc pod uwagę, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy aż 78% Polek i Polaków nabyło nowy sprzęt elektronicznych.

Wszystkie elektroodpady można podzielić na 10 grup:

1. Wielkogabarytowe urządzenia AGD: chłodziarki, lodówki, zamrażarki, pralki, suszarki do ubrań, zmywarki, kuchenki elektryczne, piekarniki, grzejniki elektryczne oraz klimatyzatory i wentylatory
2. Małogabarytowe urządzenia AGD: odkurzacze, maszyny dziewiarskie, żelazka, tostery, frytkownice, rozdrabniacze, miksery, młynki do kawy, noże elektryczne, suszarki, depilatory, golarki, zegarki oraz wagi
3. Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny: komputery, drukarki, laptopy, kopiarki, kalkulatory, faksy, terminale, aparaty telefoniczne – tradycyjne i komórkowe
4. Sprzęt RTV: radioodbiorniki, telewizory, dyktafony, magnetofony, kamery, video, dvd, sprzęty hi-fi, wzmacniacze i instrumenty muzyczne
5. Sprzęt oświetleniowy: świetlówki, żarówki energooszczędne, lampy wyładowcze oraz żyrandole
6. Narzędzia elektryczne i elektroniczne: wiertarki, piły, maszyny do szycia , narzędzia do obróbki drewna i metalu, narzędzia do nitowania, skręcania, spawania, lutowania, rozpylania oraz kosiarki
7. Zabawki, sprzęt relaksacyjny i sportowy: kolejki elektryczne, tory wyścigowe, gry video, kieszonkowe gierki, komputerowo sterowane urządzenia do ćwiczeń sportowych, automaty na żetony
8. Przyrządy medyczne: sprzęt do dializoterapii, radioterapii, badań kardiologicznych, wentylacji płuc, zamrażarki laboratoryjne, testery płodności i inne elektryczne urządzenia medyczne
9. Przyrządy do kontroli: czujniki dymu, regulatory ciepła, termostaty, urządzenia pomiarowe i panele kontrolne
10. Automaty do wydawania: napojów, słodyczy oraz bankomaty

Nie musisz zapamiętywać wszystkich tych przykładów. Jeśli masz problem z rozpoznaniem czy coś jest elektroodpadem, zastanów się, czy do działania tego sprzętu potrzebna jest energia elektryczna. Jeśli tak, nie możesz wyrzucić go do zwykłego kosza.

Zwróć szczególną uwagę na:

• jednorazowe e-papierosy,
• pendrive’y,
• grające kartki i książeczki,
• zabawki zawierające elektronikę,
• kable,
• ładowarki,
• słuchawki

To właśnie te przedmioty są najbardziej problematyczne i w dużych ilościach trafiają do zwykłych śmieci.

Dlaczego warto przyłożyć się do segregacji?

Po pierwsze są to odpady, które mogą zawierać substancje niebezpieczne, a tym samym stanowić zagrożenie dla naszego zdrowia i środowiska. Np. ołów powoduje choroby w organizmach żywych, m.in.: uszkodzenia mózgu, choroby nerek i przewodu pokarmowego, neuropatię i nadciśnienie tętnicze.

Warto pamiętać, że przed wyrzuceniem sprzętu do elektroodpadów należy wyjąć z niego baterie i wyrzucić do odpowiedniego dla nich pojemnika.

1 mała bateryjka guzikowa (wielkości paznokcia!) może skazić 1m3 gleby i aż 400 l wody! Lepiej, żeby nie przedostała się do środowiska naturalnego.

Z drugiej strony elektroodpady to źródło materiałów, które z powodzeniem można poddać recyklingowi, a dzięki temu ograniczyć m.in. wydobycie i wykorzystanie surowców naturalnych oraz emisję dwutlenku węgla do środowiska.

Od nas zależy czy damy tym odpadom drugie życie. Pierwszy krok to odpowiednia segregacja, dzięki której mogą potem trafić do profesjonalnych zakładów przetwarzania tego typu odpadów. 

Gdzie wyrzucać elektroodpady?

Jest kilka sposobów na pozbycie się problematycznych odpadów. Najlepiej pozbywać się ich od razu, zamiast zagracać sobie nimi dom/piwnicę/garaż. Zapewniam Cię, że stare baterie wymieszane z tymi nowymi mogą zaskoczyć w najmniej oczekiwanym momencie, a późniejsze ich rozpoznanie bywa czasochłonne i problematyczne.

Elektroodpady możesz:

1. Oddać je do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów (PSZOK), który znajduje się w każdej gminie.
2. Kupując nowy sprzęt AGD, możesz nieodpłatnie przekazać zużyty sprzęt sprzedawcy na zasadzie 1:1. Firmy mają obowiązek przyjąć starą lodówkę dowolnej marki, w dowolnym stanie, jeśli kupujemy u nich nową.
3. Zbiórki organizowane przez różne firmy np. InPost. Elektrośmieci możemy nadać dowolnym paczkomatem, a zawartością paczki zajmie się spec firma. Więcej o akcji EKOzwroty przeczytasz TUTAJ.
4. Oddać do sklepu wielkopowierzchniowego lub typu RTV, AGD. – możemy tu oddać odpady, których żaden wymiar nie przekracza 25 cm w sklepach wielkopowierzchniowych, które w swojej ofercie mają elektronikę (dokładne info na stronie elektro3000.pl)
5. Wrzucić do specjalnego kontenera. Najbliższy Tobie adres możesz znaleźć na stronie www.elektrycznesmieci.pl. W Poznaniu mamy ponad 70 takich punktów!

Elektroodpady mają swój dzień

14 października 2023 r obchodzimy International E-waste Day, czyli Międzynarodowy Dzień Elektroodpadów, a w Polsce dzień wcześniej, 13 października. Ma on na celu zwrócenie uwagi na rosnący problem odpadów elektronicznych i promowanie odpowiedzialnego gospodarowania elektroodpadami.

Według ONZ w 2023 r. na świecie będzie wytwarzanych 8 kg e-odpadów na osobę. Oznacza to, że w ciągu roku wyrzuca się 61,3 mln ton elektroodpadów – to więcej niż waga Wielkiego Muru Chińskiego. Nawet w Europie, która jest światowym liderem w recyklingu e-odpadów, tylko 54% e-odpadów jest oficjalnie zgłaszanych jako zebrane i poddane recyklingowi (na świecie tylko 17% !). Brak świadomości społecznej uniemożliwia krajom rozwijanie gospodarki o obiegu zamkniętym w zakresie sprzętu elektronicznego.

Elektrośmieci to istotny problem współczesnego świata. Większość z nas nie wyobraża sobie już życia bez smartfona, elektronicznego zegarka czy innych ułatwień dnia codziennego (np. pilotów czy nośników informacji). Wierzę, że dzięki szeroko zakrojonym akcjom edukacyjnym uda się go zwalczyć.

Materiał powstał w ramach publicznych kampanii edukacyjnych prowadzonych przez RLG – elektro3000.pl