Kaucja w Polsce? Tak! I już niedługo!

We wtorek, 6 czerwca Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o systemie kaucyjnym.  Jest to prawo, do którego zobowiązuje nas Unia Europejska dyrektywą ws. zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Aby kaucja weszła w życie, ustawa musi jeszcze przejść przez Sejm i Senat, a na koniec zostać podpisania przez Prezydenta. Wprowadzono istotne zmiany względem tego, co pierwotnie zapowiadano.

Jak będzie działać kaucja??

Od momentu wprowadzenia systemu kaucyjnego opakowania nim objęte będą miały nałożoną konkretną opłatę dodatkową – kaucję. Następnie, gdy oddamy w sklepie okaucjowane opakowania, otrzymamy zwrot.

Co ważne: NIE TRZEBA BEDZIE ZACHOWYWAĆ PARAGONU, BY ZWRÓCIĆ BUTELKĘ – to dla wszystkich wielka ulga. Sklepy będą miały obowiązek przyjęcia zwrotu opakowań bez okazania paragonu, że towar był zakupiony w tym miejscu. System działa od tego niezależnie.

Od kiedy kaucja w Polsce?

Zmiana systemu nastąpi prawdopodobnie już od 1 stycznia 2025 r.

Jakie produkty obejmie kaucja?

• Plastikowe butelki do 3 litrów
• Szklane wielorazowe butelki do 1,5 litra
• Metalowe puszki do 1 litra

Ile będzie wynosić kaucja?

50 groszy – tyle będzie wynosiła kaucja. Dużo? Mało? Niektórzy argumentują, że dla takiej kwoty ludziom nie będzie się chciało odnosić butelek i puszek do sklepu. Z drugiej strony, nie wyobrażam sobie kaucji 1 zł do napoju za 2,50 zł.

Gdzie będziemy oddawać szkło, butelki i puszki?

Opakowania ze zwrotem kaucji będziemy mogli oddawać w sklepach o powierzchni powyżej 200 metrów kw. Pozostałe sklepy będą mogły dobrowolnie przystąpić do systemu, ponieważ ustawa nie nakłada na nie tego obowiązku.

Jak będzie wyglądała zbiórka?

Sklepy będą mogły prowadzić zbiórkę w sposób, który będzie dla nich najwygodniejszy. Mogą zbierać opakowania do skrzynek, a mogą także ustawić automaty do zbierania puszek i butelek . Właśnie w ten sposób zaczęły działać niektóre sieci. Taki automat identyfikuje rodzaj opakowania i przysługującą kaucję do zwrotu.

Warto zwrócić uwagę na to, że automaty przyjmują opakowania, które NIE są zgniecione.

Jakie są korzyści z systemu kaucyjnego?

System wprowadzamy w Polsce z kilku głównych powodów: mamy za niski poziom recyklingu kluczowych i wartościowych surowców opakowaniowych, a także dość duże zaśmiecenie w miejscach niepowołanych (lasy, jeziora, rzeki, parki itp.). Dzięki kaucji możemy osiągnąć:

– zwiększenie poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych;
– zmniejszenie zaśmiecenia przyrody odpadami opakowaniowymi;
– jasne i przejrzyste zasady zbiórki opakowań, jednolite w całym kraju;
– zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych, co oznacza pozostawienie większej ich ilości dla przyszłych pokoleń i zmniejszenie śladu środowiskowego naszych obecnych działań.

Co, jeśli nie zwrócisz opakowania?

Nieodebrana przez konsumentów kaucja trafi do wprowadzających produkty w opakowaniach i będzie mogła zostać przez nich przeznaczona na sfinansowanie systemu – możemy przeczytać w dzienniku ustaw Kancelarii Premiera.

Co więcej, opakowania po napojach objętych systemem kaucyjnym (puszki, butelki PET, wielorazowe butelki szklane), które zostaną zebrane poza tym systemem, nie będą wliczane do osiąganych poziomów selektywnego zbierania. Nieuzyskanie wymaganych poziomów wiązać się będzie z obowiązkiem uiszczenia przez wprowadzających opłaty produktowej. Jest to mechanizm, który ma na celu skłonienie przedsiębiorców do utworzenia systemu kaucyjnego i właściwe motywowanie konsumentów do oddawania opakowań w ramach tego systemu.

Moje wątpliwości…

Jak zawsze nie jest idealnie. Widzę w zaproponowanym prawie kilka luk, które mogą utrudnić wprowadzanie surowców do drugiego obiegu.

• Po pierwsze. Szkło jednorazowego użytku nadal pozostanie poza systemem kaucyjnym. Efekt? Niska motywacja, by zbierać je z miejsc niepowołanych, tam, gdzie odpoczywając spożywamy napoje wyskokowe.
• Po drugie. Sklepy mniejsze niż 200 m kw. nie będą mieć obowiązku zbierania opakowań, co może je realnie osłabić. Konsumenci będą kupowali tam, gdzie jednocześnie mogą oddać puszki i butelki.
• Po trzecie. Drugi scenariusz: konsument, który nie ma w pobliżu domu dużego sklepu nie będzie zabierał opakowań do zwrotu, bo dojechanie sprawi zbyt duży kłopot.

Efekt? Brak osiągnięcia założonego celu, czyli zwiększenia poziomów recyklingu.

Co dalej?

Ustawa kaucyjna musi przejść jeszcze przez Sejm i Senat oraz zostać podpisana przez Prezydenta RP. Wówczas będzie prawomocnym aktem prawnym, dzięki któremu kaucja pojawi się w Polsce 1 stycznia 2025 roku. Całość powinna wydarzyć się jeszcze za tej kadencji Sejmu, jeśli chcemy dotrzymać wyznaczonego terminu roku 2025.

A Ty? Co myślisz o nowym systemie? Obawiasz się tego, że będzie niewygodnie, a może czekał_ś od lat na to rozwiązanie?