KOSMETYKI NATURALNE I ORGANICZNE

Odwiedzając czasami tę czy tamtą drogerię sieciową, za każdym razem stwierdzam, że regały z kosmetykami naturalnymi zajmują coraz więcej miejsca, coraz więcej też popularnych marek kosmetycznych ma w swojej ofercie serie ekologiczne. Ten bardzo pozytywny trend świadczy o rosnącym wpływie konsumentów na działania marek. Już nie wystarcza nam ładne opakowanie i nośne hasło reklamowe, by kupić kosmetyk. Chcemy produktów zarówno skutecznych, jak i bezpiecznych, a wielu producentów chce wyjść tym oczekiwaniom naprzeciw. Gwarancję wysokiej jakości dają nam certyfikaty kosmetyczne. Tylko co one tak naprawdę gwarantują?

Jak rozpoznać, czy kosmetyk jest ekologiczny?

Zdjęcia owoców czy ziół na opakowaniu kremu i deklaracje typu „naturalna świeżość”, „bioformuła”, „z olejkami naturalnymi” nie oznaczają jeszcze, że kosmetyk rzeczywiście jest ekologiczny.

Regulacje prawne również nie określają jasno, jakie kryteria mają spełniać kosmetyki naturalne lub organiczne.

I tu właśnie z pomocą przychodzą nam certyfikaty kosmetyczne, przyznawane produktom lub markom kosmetycznym przez niezależne organizacje certyfikujące i kontrolujące. 

Czym są certyfikaty kosmetyczne?

Certyfikat kosmetyczny to dokument potwierdzający spełnienie konkretnych wymogów dla kosmetyków ekologicznych, wydawany przez oficjalnie uznaną, niezależną organizację certyfikującą. Wymagania takiej organizacji są jasne i jednoznaczne, i – co ważne – znacznie bardziej restrykcyjne niż wzmagania ustawodawców. Dzięki certyfikatowi możemy być pewni, że kupujemy produkt z bezpiecznym składem, wyprodukowany z poszanowaniem środowiska naturalnego i ludzkiego zdrowia.

Rodzaje certyfikatów kosmetycznych

Certyfikaty kosmetyczne można podzielić na następujące kategorie:

Czym wyróżniają się certyfikowane kosmetyki naturalne?

Certyfikowane kosmetyki naturalne wyróźniają się:

• składnikami naturalnymi bądź identycznymi z naturalnymi,
• odpowiednią (w zależności od certyfikatu) zawartością składników organicznych,
• ekologicznym procesem produkcji.

Co nie może się znaleźć w składzie certyfikowanych kosmetyków naturalnych?

W składzie certyfikowanych kosmetyków nie znajdziecie:

• konserwantów syntetycznych, np. parabenów, formaldehydu, donorów  formaldehydu
• substancji ropopochodnych – oleju mineralnego, wosków mineralnych, syntetycznej gliceryny, parafiny
• PEG i PPG
• glikoli np. glikolu propylenowego
• polimerów syntetycznych: silikonów, mikroplastiku
• przeciwutleniaczy BHT i BHA
• EDTA, Disodium EDTA, Trisodium EDTA
• Ethanolaminy i pochodnych np. Diethanolaminy (DEA), Triethanolaminy (TEA), Monoethanolaminy (MEA lub ETA)
• syntetycznych substancji zapachowych i barwników.

Kto przyznaje certyfikaty kosmetyczne?

Certyfikatów nie przyznają instytucje państwowe, lecz firmy prywatne, organizacje konsumenckie lub instytucje użytku publicznego.

Czy produkt bez certyfikatu może być produktem naturalnym?

Certyfikacja to dla firm niemały wydatek, a także bardzo skomplikowany proces biurokratyczny. Dlatego wiele z nich, przede wszystkim tych nowo powstałych, nie posiada jeszcze certyfikatów. Produkują one bardzo dobre kosmetyki naturalne, które byłyby certyfikowane, gdyby firma mogła na ten cel przeznaczyć środki i zasoby ludzkie.

Jak długo ważny jest certyfikat?

Certyfikat ważny jest zwykle rok. Aby go przedłużyć, producent musi pozytywnie przejść kontrolę organizacji certyfikującej. W przypadku uchybień firma ma zazwyczaj kilka miesięcy na ponowne dostosowanie się do wymagań.

Przewodnik po certyfikatach

Problemem dla konsumentów jest ogromna ilość przeróżnych certyfikatów. Jak rozpoznać, który z nich jest autentyczny, a który zostały przyznany marce przez samą siebie?

Aby łatwiej odnaleźć się w – zdawałoby się – nieprzebytym gąszczu certyfikatów, przygotowałam dla Was krótki przewodnik. W pierwszej jego części opiszę Wam certyfikaty przyznawane kosmetykom naturalnym i organicznym:

• ECOCERT COSMOS
• BDIH
• NaTrue

ECOCERT COSMOS

W 2010 roku pięć europejskich instytucji certyfikujących kosmetyki naturalne zjednoczyło się w ramach  grupy Ecocert. Były to:

Instytucje te za swój cel obrało ujednolicenie systemów certyfikowania, dzięki czemu powstał przejrzysty standard COSMOS. 

Zgodnie z tym standardem certyfikowane są produkty powstałe od roku 2017. Otrzymują one pieczęcie składające się z dwóch elementów: logo organizacji certyfikującej (a więc na przykład BDIH czy Soil Association) oraz napisu „COSMOS Natural” lub „COSMOS Organic.

Produkty, których formuły pochodzą sprzed 2017 roku mogą zachować pieczęć BDIH, Cosmebio, Ecocert, ICEA bądź Soil Association bez napisu COSMOS. Decyzja o tym, czy na produktach pozostawić „starą” pieczęć, czy też umieścić nową z napisem COSMOS, należy do producenta danej marki. W przypadku zmiany formuły kosmetyku musi on poświadczyć jej zgodność ze standardem COSMOS.

ECOCERT COSMOS NATURAL

Aby otrzymać certyfikat COSMOS Natural produkty kosmetyczne muszą spełniać następujące wymagania:

• woda musi odpowiadać ogólnie przyjętym standardom higienicznym
• minerały oraz składniki mineralne muszą być pochodzenia naturalnego i mogą być modyfikowane za pomocą prostych reakcji chemicznych
• fizycznie przetworzone składniki rolnicze mogą być pochodzenia roślinnego, mikrobiologicznego lub zwierzęcego. Niedozwolone są komponenty modyfikowane genetycznie, pochodzące od zagrożonych gatunków zwierząt i roślin oraz surowce pochodzące z ciał zwierząt. Składniki wytwarzane przez zwierzęta są dozwolone, o ile pozyskiwanie tych składników nie wiąże się ze śmiercią zwierząt
• chemicznie przetworzone składniki rolnicze (np. alkohol) podlegają tym samym przepisom, które opisano w punkcie powyżej. Procesy chemiczne muszą być przeprowadzane według zasad „Green Chemistry”, co oznacza, że produkty procesów chemicznych muszą ulegać biodegradacji i nie mogą zanieczyszczać środowiska. Nanoskładniki są niedozwolone.
• niedozwolone jest stosowanie PEGów, silikonów i parafiny
• opakowania produktów powinny w dużej części składać się z materiałów biodegradowalnych lub odnawialnych, mogą być produkowane z materiałów przetworzonych
• niedozwolone są opakowania z polichlorku winylu (PVC) i innych chlorowanych tworzyw sztucznych, polistyrenu i innych tworzyw zawierających styren
• zabronione są opakowania, które zawierają materiały lub substancje pozyskane od organizmów zmodyfikowanych genetycznie lub zawierają części zwierząt bądź substancje pozyskane od zwierząt (skóra, jedwab)
• podczas procesu produkcji muszą być zachowane określone przepisy dotyczące ochrony środowiska, wymagana jest także ścisła segregacja odpadów oraz ich dokumentacja.

ECOCERT COSMOS ORGANIC

W przypadku certyfikatu COSMOS Organic obowiązują te same wytyczne, co dla COSMOS Natural oraz wymagania dodatkowe:

• do składników naturalnych nie zalicza się wody, minerałów i składników pochodzenia mineralnego
• co najmniej 95% fizycznie przetworzonych składników rolniczych musi być organiczna. Niektóre składniki, jak olejki (np. arganowy, jojoba, kokosowy), miód, mleko czy soja muszą być zawsze organiczne
• niektóre przetworzone chemicznie składniki rolnicze, np. etanol również muszą być organiczne
• co najmniej 20% wszystkich składników kosmetyku musi być organiczna (produkty zmywalne – 10%)
• tkaniny (ręczniki, maski, paski i podkładki) muszą być w 100% organiczne

Wiodącymi zasadami Cosmos Natural i Cosmos Organic są promowanie rolnictwa ekologicznego i poszanowanie różnorodności biologicznej, odpowiedzialne wykorzystanie zasobów naturalnych, czysta produkcja i ekologiczne metody przetwarzania. Obecnie już ponad 25.000 produktów posiada certyfikat COSMOS.

BDIH

BDIH jest jedną z pięciu organizacji założycielskich ECOCERT COSMOS. Na wielu produktach wciąż znajduje się jej „stara” pieczęć (bez napisu COSMOS).

BDIH jest certyfikatem przyznawanym od 2001 roku przez Bundesverband Deutscher Industrie und Handelsunternehmen, czyli Federalny Związek Niemieckiego Przemysłu i Firm Handlowych.

BDIH stawia producentom następujące wymagania:

• w produktach nie mogą się znaleźć barwniki sztuczne i substancje zapachowe, silikony, parafiny i inne substancje ropopochodne
• surowce muszą pochodzić głównie z kontrolowanych upraw organicznych
• 15 surowców roślinnych, takich jak olej jojoba, oliwa z oliwek lub olej sojowy, olej palmowy i kokosowy, zawsze musi pochodzić z certyfikowanych upraw ekologicznych
• oprócz dozwolonych surowców pochodzenia roślinnego, dozwolone są również substancje odzwierzęce (np. mleko i miód)
• zabrania się stosowania surowców z martwych kręgowców (np. tłuszczy zwierzęcych, kolagenu, komórek)
• podczas produkcji, rozwoju i testowania produktów końcowych zabronione jest wykonywanie testów na zwierzętach. Nie wolno używać surowców, które były testowane na zwierzętach po 31 grudnia 1997 roku
• nie wolno używać substancji modyfikowanych genetycznie
• produkty muszą być wytwarzane w sposób przyjazny dla środowiska i oszczędzający zasoby
• opakowania muszą być wykonane z materiałów nadających się do recyklingu i stosowane oszczędnie

Obecnie do certyfikatu BDIH uprawnionych jest ok. 300 licencjobiorców i ponad 400 marek z 38 krajów. Certyfikowanych zostało już ponad 13.000 produktów.

NATRUE

NaTrue (The International Association for Natural and Organic Cosmetics) powstało jako międzynarodowe stowarzyszenie firm produkujących kosmetyki naturalne (m.in. Weleda, Laverana, Primavera, Logona, Dr. Hauschka). Z czasem NaTrue przerodziło się w organizację non-profit, która jednak nadal zrzesza przede wszystkim producentów kosmetyków naturalnych. Pieczęć NaTrue istnieje od roku 2008.

Certyfikat NaTrue skupia się na składnikach kosmetyków.
W zależności od procesu produkcyjnego dozwolone są następujące składniki:

• naturalne – niezmienione substancje, otrzymywane wyłącznie w wyniku procesów fizycznych lub fermentacji
• bliskie naturalnym, będące wynikiem zatwierdzonych procesów reakcji chemicznych na wyłącznie naturalnych składnikach
• identyczne z naturalnymi – pigmenty, minerały lub konserwanty wytwarzane w laboratorium, mające strukturę chemiczną identyczną jak w naturze

Produkty kosmetyczne mogą otrzymać pieczęć NaTrue w jednej z trzech kategorii:

1. kosmetyki naturalne – to podstawowy poziom certyfikacji, obowiązkowy dla pozostałych dwóch poziomów. Określa, które składniki są dozwolone i jak można je przetworzyć. W zależności od grupy produktów istnieją dolne limity dla naturalnych i górne limity dla składników bliskich naturalnym. Składniki nie muszą pochodzić z upraw organicznych.
2. kosmetyki naturalne z częściową zawartością organiczną – warunkiem certyfikacji w tej kategorii jest spełnienie wymagań pierwszego etapu. Ponadto 70% składników naturalnych, bliskich naturalnym lub identycznych z naturalnymi musi pochodzić z kontrolowanych upraw organicznych.
3. kosmetyki organiczne: na trzecim poziomie certyfikacji muszą być spełnione wymagania dwóch poprzednich etapów. Dodatkowo co najmniej 95% składników naturalnych, bliskim naturalnym lub identycznych z naturalnymi musi pochodzić z kontrolowanych upraw organicznych.

Aktualnie na rynku istnieje ponad 6.600 produktów z certyfikatem NaTrue.

Jak widzicie, kryteria, jakie muszą spełniać certyfikowane kosmetyki naturalne są naprawdę surowe. Ale my dzięki temu mamy pewność, że kupujemy dobry, nie szkodzący środowisku produkt.

Mam nadzieję, że powyższy opis – dość szczegółowy – pozwoli Wam szybciej i łatwiej rozpoznać prawdziwe kosmetyki ekologiczne. 

W drugiej części przewodnika opowiem Wam o certyfikatach dla kosmetyków wegańskich i nietestowanych na zwierzętach.

A czy Wy, kupując kosmetyki, zwracacie uwagę na certyfikaty kosmetyczne?

Źródła:

1. Standard COSMOS
2. BDIH
3. NaTrue