Tydzień temu miałam szczęście uczestniczyć w konferencji „Dom bez odpadów, czyli recepta na oszczędności”, na której gościem specjalnym była Bea Johnson, autorka bloga Zero Waste Home.

Bez zbędnych wstępów przedstawiam Wam zapis mojej rozmowy, którą przeprowadziłam z Beą po spotkaniu. Zobaczcie, jakie ma plany, co jest dla niej teraz najważniejsze i w jaki sposób różni się konsument amerykański od europejskiego.

Bea Johnson – wywiad z autorką książki i bloga Zero Waste Home

Kasia Wągrowska: Witaj! Podziwiam Cię, Bea za to, co robisz. Sama zaczęłam stosować niektóre z zasad zero waste w domu zainspirowana Twoim przykładem. Robię zakupy do własnych pojemników, pozbywam się nadmiaru przedmiotów, kompostuję na balkonie. Chciałam Ci jednak zadać kilka pytań związanych z Twoim życiem i ostatnimi doświadczeniami. Podróżujesz dużo po świecie i spotykasz się z ludźmi z różnych krajów. O co Cię najczęściej pytają? Jakie są ich bolączki, największe problemy?

Bea Johnson: Największym problemem jest znalezienie jedzenia na wagę. Każdy może stosować się do zasady Pięciu R (więcej o nich w tym wpisie – przyp.aut.), każdy umie rezygnować z niepotrzebnych rzeczy, każdy umie zamienić jednorazówki na opakowania wielorazowe, ludzie potrafią kupować  w second handach, ale z tego co słyszę najtrudniej jest znaleźć sklep sprzedający żywność na wagę w okolicy, w której mieszkają. Są tacy, którzy przeczytali moja książkę i przychodzą na spotkania ze mną mówiąc, że zdecydowali się na otwarcie sklepu zero waste po to, by udostępnić innym żywność na wagę w swoim mieście.

Sama podpisałabym się pod tym problemem, stykam się z nim na co dzień.

Tylko to jest tak, że nawet jak my z moją rodziną podróżujemy i nie mamy pod ręką sklepu z produktami na wagę, i tak coś znajdujemy. Mamy specjalny rodzaj „widzenia żywności bez opakowań” wszędzie, gdzie jesteśmy. I kiedy się tego nauczyć, łatwiej jest znaleźć rzeczy na wagę. Ale nadal dostęp do niej jest znacznie ograniczony. Dla mnie najtrudniejsze produkty do znalezienia bez opakowań to płyny. Łatwo jest znaleźć mąkę, płatki, kasze, wiele przekąsek, słodycze, kawę, również chleb, ale substancje płynne już bardzo ciężko. Więc kiedy znajdziesz już sklep z płynnymi produktami na wagę, głosuj swoim portfelem, zabieraj opakowania i kupuj właśnie tam. Na przykład biały ocet nie jest dla mnie łatwo osiągalny z sklepach na wagę, zazwyczaj sprzedawany jest w plastikowych butelkach, ale udało mi się znaleźć jeden rodzaj sprzedawany w szklanej butelce i od tej pory zawsze już taki kupuję. Nawet jak nie ma sklepów sprzedających na wagę, nadal masz wybór.

Moje życie stało się lepsze, gdy nauczyłam się, jak odmawiać i redukować. Prosty styl życia jest dla mnie kluczowy.

Tweetnij

Problemem jest też wiele opakowań, które były pokazywane na spotkaniu (plastikowa butelka owinięta w folię pod wpływem ciśnienia, czyli złożona z kilku materiałów trudnych do oddzielenia od siebie – przyp.aut.) – ludzie nie mają pojęcia, że takie butelki nie są przetwarzane. Sortujemy je, wrzucamy do plastików, chcemy spełnić nasz obowiązek wobec środowiska, ale nawet nie wiemy, jaki stwarzają one później problem. Chciałabym, żebyśmy wszyscy uczyli się recyclingu, bo to daje nam szerszą wiedzę i świadomość na temat przetwarzania odpadów.

To prawda, nadal brakuje nam podstawowej edukacji w tym zakresie.

Największą zaletą stylu życia bez odpadów jest jednak coś innego niż ich sortowanie. Moje życie stało się lepsze, gdy nauczyłam się, jak odmawiać i redukować. Prosty styl życia jest dla mnie kluczowy.

Od tego sama zaczęłam, gdy 2 lata temu założyłam bloga. Postanowiłam żyć prosto i redukować nadmiar, ale szybko się zorientowałam, że to za mało, że mi to nie wystarcza. Zaczęłam się zastanawiać, jaki wpływ na środowisko mają moje wybory konsumenckie, że muszę zacząć o nich myśleć już teraz, a nie w momencie, gdy pozbywam się czegoś z domu.

Zasada jest taka, że im więcej odmawiasz, tym mniej masz do redukcji. Im więcej redukujesz, tym mniej musisz używać ponownie. Taka jest kolej rzeczy i tak to działa. To jest sekret życia bez odpadów.

Bea, co jest Twoim priorytetem w obecnym życiu? Osiągnęłaś wiele, dużo podróżujesz, co próbujesz teraz osiągnąć?

Dla mnie najważniejsze jest zainspirować jak najwięcej osób w jak największej liczbie krajów, bo za każdym razem jak odwiedzam jakieś miejsce i mam swoje wystąpienie, to daje początek czemuś nowemu i ma moc rozprzestrzeniania się, jak plaga. Chcę to kontynuować. Moją misją jest rozwiewanie wątpliwości dotyczących życia zero waste, więc uczestniczę w każdym wydarzeniu, które pozwoli mi to robić. Może to być wywiad podobny do tego. Może to być zorganizowane spotkanie, przemowa do publiczności. A jeśli zechce ze mną rozmawiać wielkie przedsiębiorstwo produkcyjne, z chęcią to zrobię.

Słoik odpadów generowanych przez 4-osobową rodzinę Bei Johnson. Przez rok.

O to również chciałam się Ciebie zapytać. Słyszałam, że doradzasz firmom, jak produkować zgodnie z zasadami zero waste. Jak to działa?

Gdy doradzam, nie mówię nigdy: „Musicie to robić tak i tak”. Opowiadam raczej o moich wyborach w trakcie zakupów i powodach, dla których jedne produkty mogą być lepsze od innych. Więc kiedy doradzałam Ikei, analizowałam produkty, które wypuścili na rynek, ale myśleliśmy też, jakie inne produkty mogą wprowadzić, by odpowiadały na potrzeby osoby chcącej żyć bez generowania odpadów.

Brzmi świetnie. Czy planują to wdrożyć?

Tak. Konsultowałam dla Ikei już jakiś czas temu, i co prawda sama nie chodzę do ich sklepu, to powiedziano mi, że powoli wprowadzają nowe produkty na rynek. Mają kompostownik (nie znalazłam w polskiej ofercie Ikei – przyp.aut.), mają szmaciane torebki, powoli wdrażają zasady zero waste na linie produkcyjne.

Sporo osób myśli, że Twój styl życia jest czasochłonny. Twierdzą, że nie mogą żyć w ten sposób, bo nie mają czasu. Albo zaczynają ograniczanie odpadów, a potem rezygnują, bo nie mogą nic znaleźć na wagę, albo zapomną kilku słoików i robią zakupy w jednorazowych opakowaniach. Jak się zmotywować, żeby zbyt szybko się nie poddać?

W tej sytuacji diagnozuję brak zaangażowania. Gdy podjęłam decyzję, że nigdy już nie użyję plastikowej siatki, będąc w sklepie bez wielorazowej torby wracałam do samochodu albo nawet do domu, by ją zabrać.

Najważniejsza jest konsekwencja, zmiana nawyków i dopasowanie zasad zero waste do własnego stylu życia.

Zorientuj się, co możesz kupić na wagę i rób to, co jest dla Ciebie dostępne. Wiele osób myśli, że ja mam jakiś cudowny, wielki sklep na wagę niedaleko mojego domu. Ale to nieprawda! W moim sklepie spożywczym jest sekcja z produktami na wagę, owszem, i nauczyłam się korzystać z niej w takim stopniu, jaki jest dla mnie odpowiedni. Ale nie mają wszystkiego. Nie znajdę u nich makaronu ani oleju roślinnego, ale wiem, gdzie są inne miejsca, w których mogę je dostać. Nie będę robiła wyprawy tylko po te produkty, ale gdy jestem w okolicy, zachodzę do tych sklepów i uzupełniam zapasy.

Czy to znaczy, że zawsze masz przy sobie słoiki?

Mamy 2 wielkie słoiki zawsze w samochodzie, bo uczestniczymy w kooperatywie rybnej. Dostajemy świeżo złowione ryby dwa razy w tygodniu i pakujemy je w szklane pojemniki, z dodatkiem lodu. Nasze torby też zawsze są w samochodzie. Mamy jedną torbę w domu, do której wkładamy czyste słoiki, które właśnie zostały umyte. Dwie pozostałe torby są zawsze w aucie, więc mam pewność, że są przy mnie. Zazwyczaj robię zakupy raz w tygodniu, więc gdy idę do sklepu z moją listą zakupów, torby już na mnie czekają w bagażniku.

Jak sama mówiłaś, sporo podróżujesz. Czy widzisz różnice między Stanami Zjednoczonymi a Europą jeśli chodzi o generowanie odpadów i ogólnie pojętą konsumpcję? Jak być to oceniła?

Muszę stwierdzić, że styl życia zero waste dużo szybciej rozwija się z Europie niż w innych częściach świata. W Europie ludzie doceniają proste rzeczy. Lubicie prawdziwe, dobre jedzenie, nie obawiacie się ubierać w second handach. W Stanach konsumpcjonizm jest tak zakotwiczony w społeczeństwie, że ludzie mają problem – boją się, co inni powiedzą, że będą ich oceniać. Amerykanie chcą mieć najnowsze zabawki, najlepsze ubrania i auta, bo wiedzą, że są po tym oceniani. Wiem, że w Europie w dużej mierze jest podobnie, ale nadal wam łatwiej zaadoptować bezodpadowy styl życia.

Im więcej odmawiasz, tym mniej masz do redukcji. Im więcej redukujesz, tym mniej musisz używać ponownie. Taka jest kolej rzeczy i tak to działa. To jest sekret życia bez odpadów.

Odpady mają różny wymiar w różnych częściach świata. Oczywiście w Afryce czy w Brazylii ludzie mniej konsumują, więc tam działania skupiają się raczej na zbieraniu odpadów, porządkowaniu. W świecie zachodnim bardziej rozmawia się o zarządzaniu ich ilością. Dlatego tak ważne jest mówienie o redukcji.

Zaproszono mnie do Brazylii, żebym przedstawiła styl życia przyszłości na podstawie tego, co robię u siebie. Myślę, że to fantastyczne! Mówiłam, jak wiele spieprzyliśmy w Stanach i w jaki sposób można uniknąć porażki.

Moje ostatnie pytanie: czy Twoi przyjaciele traktują Cię jak dziwaka?

Nie, już nie (śmiech). Nie wiem, czy tak mnie traktowali, nie mówili tego otwarcie. Moja rodzina była bardziej otwarta na zmianę mojego stylu życia. Mam duszę artystki, więc gdy moja mama usłyszała, że zaczynam żyć bez odpadów, stwierdziła, że to kolejny z moich szalonych pomysłów. Teraz szanują to, co robię. Moja rodzina generuje bardzo mało odpadów i podziela mój styl życia. Mój brat ma własne ule, robi miód i własne piwo.

My również robimy piwo! Lubimy zajmować się produkcją własnych wyrobów.

Świetnie! Moja mama jest w radzie miasta, w którym mieszka we Francji. Wprowadza zasady zero waste w życiu publicznym, między innymi rozpoczęli program edukacji na temat kompostowania w szkołach podstawowych. Sama ma dużą wiedzę na temat kompostowania i przetwarzania odpadów, więc doradza, jak najlepiej to robić.

Mój młodszy brat rzucił pracę, by zatrudnić się w przedsiębiorstwie upcyclingowym.

Moi znajomi to osobny temat. Ich grono zmieniło się w trakcie kilku ostatnich lat. Relacje z tymi, których życie bazowało na obrastaniu w rzeczy materialne, wygasły. Sama pozwoliłam im wygasnąć. Natomiast relacje z tymi, którzy cenią sobie prosty styl życia pielęgnuję i rozkwitły one w piękne przyjaźnie. Mamy grupę dziesięciu rodzin, z którymi jesteśmy bardzo blisko. Wszystkie doceniają dobre jedzenie, dobre relacje i proste życie. I to jest dla nas najważniejsze.

Dziękuję, Bea, za rozmowę!

Ja również dziękuję i życzę Ci powodzenia!

Książka Bei Johnson „Zero Waste Home” została przetłumaczona na 12 języków, w tym niemiecki i czeski. Polacy nie doczekali się jeszcze swojej wersji. Ja przeczytałam ją w najbardziej dla mnie dostępnym języku angielskim. Jeśli szukasz jej na polskim rynku, zajrzyj tutaj. Taki prezent na święta to prawdziwy skarb!